19 Mayıs: Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı

Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki en önemli dönüm noktalarından biridir 19 Mayıs 1919 tarihi. Atatürk’ün, “Gençlik ve Spor Bayramı” olarak Türk gençliğine armağan ettiği 19 Mayıs tarihinin Türkiye'nin kaderini nasıl değiştirdiğini anlayabilmek için, Atatürk’ün 3 günlük tehlikeli yolculuğunu ve hangi koşullarda Samsun'a ayak bastığını hatırlamak gerekir.

Atatürk neden Samsun'a çıktı, neden Samsun'u tercih etti?

19 Mayıs'ın Anlam ve Önemi

Osmanlı İmparatorluğu, 1. Dünya Savaşı'nda Çanakkale'de göstermiş olduğu mutlak galibiyete rağmen, Almanya'nın müttefiki olması nedeniyle yenik düşmüştü. İşgal Kuvvetleri donanması Marmara'ya demir atmış ve İstanbul'u işgal etmişlerdi.

İşgal kuvvetleri ilk iş olarak orduyu dağıtmış, Ordu komutanlarını hapsetmiş ve silahlara el koymuştur. İstanbul'u işgal eden işgal kuvvetleri gözünü Anadolu topraklarına dikmişti. Stratejik açıdan çok kritik bir noktada bulunan Samsun, işgal güçleri için büyük önem arzediyordu. 

^{İşgal Kuvvetleri İstanbul'da}
İngilizler, Anadolu'ya açılan bir kapı olarak gördükleri Samsun'a 9 Mart 1919 günü ilk askerlerini çıkardılar. Bir teğmen ve bir grup Türk askeri bu duruma karşılık silahlarıyla birlikte dağa çıkmışlardı. Buna ilave olarak halkın silahlanmaya başladığı ve yer yer işgalcilerle çatıştıkları bilgileri geliyordu. Bu gelişmeler İşgal kuvvetlerini rahatsız etmişti.

İşgal kuvvetleri komutanı Sultan Vahdettin'e yolladığı mektupta, Samsun'daki karışıklıkların bir an önce bastırılmasını, bastırılmazsa orayı da tamamen işgal edeceklerini söylemişti.

Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı

Sultan Vahdettin, İşgal komutanının mektubuna binaen Mustafa Kemal'i "ordu müfettişi" olarak atamış ve Samsun'a gönderilmesi emrini vermişti. Atatürk, 16 Mayıs günü bir İngiliz gemisinin takibi altında Bandırma Vapuru ile tehlikeli yolculuğuna başlamıştı. İngilizler, Atatürk'ün yerel direnişçilere yardım ve silah götürmesi ihtimaline karşın sıkı bir takip uygulamışlarsa da, takalarla Samsun'a silahlar taşınmaya başlamıştır bile.

^{Bandırma Vapuru}
Atatürk, 19 Mayıs 1919 tarihinde Samsun'a ayak basarak sözde tespitler ve incelemelerde bulunmuş ve yaşanan çatışmaları durdurmuştur. Samsun'da kaldığı bir haftalık süreçte, Türk direniş örgütlerinin kurulması adına önemli faaliyetler yürütmüştür. Atatürk, Samsun'un ardından Erzurum ve Sivas halk örgütlenmelerini de sağlayarak düzenli orduyu kurmuştur. 

Anadolu'da başlayan hareketler Kurtuluş Savaşı'na dönüşmüş ve en sonunda İşgal kuvvetleri boğaza demir attığında Atatürk'ün dudaklarından dökülen ilk sözler gerçek olmuştur:

"Geldikleri gibi giderler"