Çivisiz Yapılan Mâbet: İbrahim Hacı Câmii

Kırgızistan’ın Isık Göl iline bağlı Karakol şehrinde 1907-1910 yılları arasında inşa edilen cami, ülkenin otantik tarihi eserleri arasında yer almaktadır. Halk arasında Dungan Camii olarak bilinen mabet, İbrahim Hacı’nın girişimi ve yardımıyla yapılmıştır. Bugün de câmi resmi olarak onun adını taşımaktadır.

Dunganlar (Çin kökenli Müslümanlar) başarısız sonuçlanan “Dungan İsyanı” sonucunda 1877 yılında Çin’den kaçarak Karakol şehrine sığınmışlardır. Kendisi de bir Dungan olan İbrahim Hacı kendisiyle aynı dönemde yaşamış olan Dunganlar arasında Maa-Hacı olarak bilinir ve asıl ismi Ma Yu Ton’dur. Ma Yu Ton yerleştikleri yeni vatanlarındaki cami ihtiyacı üzerine, câminin inşaatı için Pekinli ünlü mimar Çjou-Sı ve beraberindeki 20 marangozu bölgeye davet etmiştir. Çin’den gelen ustalarla beraber birçok yerel ustanın da çalıştığı caminin inşaatı 1907 yılında başlamış ve aynı yıl tamamlanmıştır.

Kendine has mimari özellikleri olan caminin en büyük özelliği hiçbir çivi veya metal kullanılmadan sadece ahşaptan (Tyan-Şan köknarı, karaağaç, kavak ve ceviz ağaçları) inşa edilmiş olmasıdır. Mabedin gövdesi 42 direkten oluşmaktadır. Antik Çin mimarisini andıran katlı çadırlarında ise armut, üzüm, kayısı ve benzeri meyveler tasvir edilmiştir. 

Sovyetlerin baskı ve ideolojisinin çok güçlü olduğu dönemlerde, 1929-1947 yılları arasında câmi depoya çevirilmiştir. 1947 senesinde tekrar cami olarak kullanılmaya başlamıştır. Günümüzde de faal olarak kullanılan câmi aynı zamanda turistlerin de çok ziyaret ettiği mekanlardan biridir.