Cezayirli Hasan Paşa Kimdir?
Tarihçilerin, gerileme döneminin ilk padişahı olarak nitelendirdiği Sultan III. Ahmet’in tahtta olduğu 1713 yılında, bugün Tekirdağ adını verdiğimiz Rodosto’da dünyaya geldi Hasan. Osmanlı’nın Kuzey Afrika’daki topraklarında konuşlandırılmış askeri eğitim birliklerine Garp Ocakları adı verilirdi.
Genç Hasan, boyu kılıç tutacak yaşa eriştiğinde, işte bu Garp Ocakları’nın merkezi olan Cezayir Ocağı’na kayıt oldu. İlk askeri eğitimlerini bu ocakta aldığı ve ilk görev olarak Cezayir’in batısındaki Tilimsan şehrine Sancak Beyi olarak atandığı için ilerleyen dönemlerde “Cezayirli Hasan Paşa” olarak nam salacaktı.
Tilimsan’da görev yaptığı sırada zaman zaman ava çıkan Sancak Beyi Hasan, bir av esnasında yavru aslan yakalayıp yanına almıştır. Hayatı boyunca yanından ayırmadığı bu aslanı evcilleştirerek eğitmiştir.
Cezayir Beylerbeyi ile yaşadığı sorunlar nedeniyle İstanbul’a geçtiği dönem, Osmanlı’nın Rusya ve Avusturya ile yoğun bir şekilde kanlı-bıçaklı olduğu dönemdir. 1738 yılında İstanbul’a gelince Yeniçeri Ocağı’na kaydını yaptırdı. Tahtta askeri konularda yaptığı ıslahatlarla meşhur olan Sultan I. Mahmut vardı.
Yirmi beş yaşındaki Cezayirli Hasan, Yeniçeri Ocağında cihanı titreten Osmanlı askerlerinin aldığı zorlu eğitimlerden geçerek dönemin bazı savaşlarında düşmanla yaka paça olma şansını yakaladı. Edindiği ilk savaş deneyimleri ile bugünkü Sırbistan’ın başkenti olan Belgrad’ın kuşatılması sırasında ve sonrasında çok önemli vazifeler üstlendi.
Sultan III. Mustafa döneminde Yeniçeri Ocağından alınarak kalyon kaptanı unvanıyla Osmanlı donanmasına atanan Cezayirli Hasan Paşa sırasıyla Riyale/Amiral, Patrona/Koramiral sonrasında Kapudane/Oramiral rütbelerinde görev yaptı.
Rusların Osmanlı Donanmasına büyük zayiat verdiği 1770 Çeşme Deniz Savaşı’nda gösterdiği başarı sayesinde kendisine Beylerbeyi rütbesi verildi. Rusların Limmi Adası’nı kuşatması üzerine elindeki tüm gücüyle adayı savunup Rusları bertaraf etmeyi başardı.
Osmanlı’nın ilk askeri denizcilik okulunu kurdu
Bu başarısı Cezayirli Hasan Paşa’ya Kaptan-ı Deryalık rütbesini getirdi. 1770 – 1789 yılları arasında Osmanlı Donanmasına Kaptan-ı Deryalık yapan Hasan Paşa, sonradan Deniz Harp Akademisi olarak anılacak olan Osmanlı’nın ilk askeri denizcilik okulunu kurankişidir.
Osmanlı Devleti’nin en zor dönemlerinden birinde, çok kritik görevlerde bulunan Cezayirli Hasan Paşa, Osmanlı içinde yaşanan birçok ayaklanmanın bastırılmasında görev aldı. Rusların Karadeniz Donanmasıyla girdiği tüm mücadeleleri başarıyla sonuçlandıran büyük serdar, 1789’da Özü/Cankerman kalesinin Ruslar tarafından işgal edilmesi üzerine Kaptan-ı Deryalıktan azledilerek tenzil-i rütbe cezasına çarptırılsa da kısa süre sonra sadrazamlık vazifesiyle hakkı iade edildi.
Son nefesine kadar devlete sadakatten bir an olsun ayrılmayan Cezayirli Hasan Paşa 19 Mart 1790’da vefat etti.