Yarı Ölü (Mezamorta) Hüseyin Paşa Kimdir?
Türk tarihinin en önemli dönüm noktalarından birisi şüphesiz Viyana kuşatmasıdır. Her ne kadar 1683 yılında cereyan eden II. Viyana kuşatması gibi kara savaşlarında mağlubiyetler peşi sıra geldiyse de Osmanlı donanması Venediklilere karşı parlak zaferler elde ediyordu.
Yarı ölü (Mezamorta) Hüseyin Paşa
Bu zaferlerin mimarlarından birisi de Kalyonlar Kaptanı “Mezamorta” Hüseyin Paşa’dır. Bir deniz savaşında 18 yerinden yara almasına rağmen hayatta kalması ve tekrar karşılarına çıkması Venediklileri şaşkına çevirmiş ve ona İtalyanca “Mezzamorto” yani “Yarı Ölü” lakabını vermişlerdi. Bu lakap, pek çok kaynakta Mezamorta olarak geçmektedir.
Papalık ve Malta’dan aldığı yardımla 1694 yılında Sakız Adası’na asker çıkaran Venedikliler, yeterince destek alamayan Kaptan-ı Derya Yusuf Paşa’dan adayı teslim alınca, dönemin Padişahı Sultan II. Ahmet donanmayı derhal göreve çağırmıştı. Mevsim kış olmasına rağmen 20 kalyon (rüzgarla hareket eden büyük savaş gemisi) ve 20 çektiri (hem yelkenli hem kürekli gemi) ile donanma 1695’te İstanbul’dan ayrıldı.
Venedik donanması ise o tarihlerde Koyun Adaları civarına dümen kırmıştı. Sabah şafak sökünce Venediklilerin uykuda yakalanacağı planlanmıştı. Mezamorta Hüseyin Paşa da donanmada görevli idi. Hücuma geçen Osmanlı donanmasında kalyon filosundan sorumlu Mezamorta, düşman amiralinin kalyonuna yaklaşarak “alabanda” ateşi açtı. Patlamanın etkisiyle ahşap şarapneller 150’den çok Venedikliyi sulara gömmüştü. Büyük panik yaşayan amiral kalyonu bir darbe de top atışıyla Riyale Fettah Paşa’dan yemişti. Atılan yağlı paçavralar gemiyi yakmaya başlayınca yardıma gelen 60 toplu kalyon da yanmaya başlamış, cephanede çıkan yangınla iki gemi de havaya uçmuştu.
Buradan sonra Terfil limanındaki düşman donanması hedefteydi. Mezamorta Hüseyin Paşa beş adet kalyon ile Darboğaz’a geçerek rakip donanmanın iki ateş arasında kalmasını sağlamıştı. Bu stratejik hamle ile şaşkınlık yaşayan Venedik donanması kaçmak zorunda bırakılmıştı. Venedik amirali Benedetto’nun öldürülmesi ile sonuçlanan bu zafer üzerine 1695 yılında Kaptan-ı Derya makamına getirilen Hüseyin Paşa, deniz harbinde ıslahatçı bir denizci olarak nam salmıştır. Hatta yeni bir Bahriye Teşkilat Kanunu hazırladığı bilinmektedir. Denizlerde yaşadığı deneyimler bu alanda yaşanan eksikliklere ve yapılması gerekenlere hakim olmasını sağlamıştır. Mezamorta 1701 yılında görevi başında hayata gözlerini yummuş olup, naaşı Sakız Adası’na defnedilmiştir.
Geçtiğimiz yaz sualtı araştırmacısı Selçuk Kolay, ülkemizde yapılmış en derin bilimsel batık araştırmasına imza atmış ve Koyun Adaları Savaşı’na ait batık gemi kalıntılarına rastlamıştı. İleri teknoloji ürünü olan “Yanal Taramalı Sonar” ile yapılan aramada batıkların yerleri tespit edilmişti. Venediklilere ait geminin tespitinde Koca Piri Reis Araştırma Gemisi kullanılmış olup, tespit edilen diğer geminin de Mezamorta Hüseyin Paşa tarafından batırılan gemilerden biri olduğu düşünülmektedir.